İhracatta anlaşmaya varmadan önce tahsilat şeklini belirlemek gerekmektedir. 6 tane tahsilat şekli vardır. Bunların bir kısmı ihracatçı için risk oluştururken bir kısmı ithalatçı için riski teşkil eder. İhracatçının kendisini riske atmadan en az riskli tahsilat şekli üzerinden anlaşma varmalıdır. Tahsilat türlerinden bahsetmek istiyorum sizlere.
Akreditif Tahsilat şeklinde, İthalatçı talebine dayanarak bir banka tarafından ihracatçıya verilen, belirli şartlar yerine getirildikten sonra mal ve hizmetlerin bedelinin ödeneceğini garanti eden bir taahhüttür. Bu şartlar malların sevk edildiğini gösteren vesaikin ibrazıdır. İlk olarak taraflar arası satış sözleşmesi düzenlenir. İthalatçı bankasına(Amir banka) İhracatçı adına akreditif açması için talimat verir. Amir banka tarafından muhabir bankaya talimat iletilir. Muhabir banka ihracatçıyı bilgilendirir ve ihracatçı malları gönderdikten sonra malların sevk edildiğini gösteren vesaiki muhabir bankaya iletir. Muhabir banka belgeleri amir bankaya ilettikten sonra mal bedelini alır. Amir banka ise ödemeye ilişkin belgeleri ithalatçıya iletir. Günümüzde en güvenilir yöntem olarak bilinse de riskleri mevcuttur. Ülke riski olarak adlandırdığımız risk türlerinde, İthalatçı ülkenin yasal mevzuatının değişmesi sonucu akreditif düşebilir veya her iki ülke arasında ki ticari ilişkilerin kesilmesi risktir. İthalatçının banka dışında bir kurumda akreditif açması da riskler arasındadır.
Peşin Ödeme, İhracatçı için en risksiz tahsilat türüdür. İthalatçının malı henüz telim almadan mal bedelinin ödemesidir. Ancak ithalatçı malın gönderilmeme ihtimaline karşı pek tercih etmez. Genellikle birbirini çok iyi tanıyan alıcı ve satıcı arasında gerçekleşir.
Mal mukabili, İhracatçı için en riskli tahsilat şeklidir. İhracatçı mal ithalatçı tarafından teslim alınmasından sonra ödendiği ödeme şeklidir. Mal bedeli sözleşmede belirlenen tarihte veya mallar satıldıktan sonra ödenir. İthalatçının çok iyi tanınması ve ona güvenilmesi gerekir. Bir banka garantisi ile güvence sağlamanız gerekir yoksa mal bedelini alamayabilirsiniz. Bizden söylemesi….
Açık Hesap, peşin ödeme yönteminin tersidir. İhracatçı malın, bedelini almaksızın peşinen gönderir, mal bedelinin ne zaman alınacağı belirsizdir. İthalatçı açısından en ideal yöntemdir. İhracatçının riski sınırsızdır. Birbirini çok iyi tanıyan taraflar arasında gelişmiş, döviz kontrolleri kaldırılmış piyasalarda uygundur.
Konsinyasyon, ileri tarihte satılmak üzere dış pazara mal gönderilmesidir. Satılmak üzere gönderilen malları teslim alan ilgili kişi veya kuruluşlar malı rayiç değerinden satar komisyon düşerek kalan tutarı yetkili banka aracılığı ile döviz cinsinden ihracatçıya yollar Satışta kesinlik olmaması sebebiyle risk ihracatçıya aittir.
Vesaik Mukabili, İhracatçının ithalatçı ile yaptığı satış sözleşmesine uygun olarak malları sevk etmesinden sonra bunları temsil eden sevk vesaiklerinin ödeme veya poliçe kabulü karşılığında banka aracılığı ile ithalatçıya teslimine imkan veren ödeme şeklidir.
İhracatçı kendisi açısından hangi ödeme şekli risksiz ve güvenilir ise onu seçmesi gerekir. Müşteri kaybetmemek adına kendinizi riske sokacak teminat şekilleri ile ticari bir anlaşmaya varmamanızı öneririz. Anlaşma sağladığınız takdirde sigorta seçeneğini kullanmanız daha güvenli olacaktır. Sigorta, seçeneğini kullanmanız sizin mal bedeli ödenmeme ihtimaline karşı teminatınızdır.
Murat IŞIK
Genel Müdür